İşitsel-Sözel Terapi

İşitsel-Sözel Terapi

İŞİTSEL – SÖZEL TERAPİNİN ÖNEMİ

İşitme kaybı bulunan çocuklar bile, konuşma becerisi kazanabilmektedir.
• İşitme bozukluğu bulunan bir çocuk, ille de görsel olarak öğrenen olmak zorunda değildir (bir başka deyişle, işaret dili). Bunun yerine, işitsel yolla öğrenen olmayı da öğrenebilmektedir.
• Çocuklar, dili, destekleyici bir ortam içerisinde, tutarlı, süreğen ve anlamlı öğrenme etkileşimleri yoluyla en etkili şekilde öğrenebilmektedirler.
• İşitme sayesinde sözel dil geliştikçe, okuma becerileri de gelişme göstermektedir.
• İşitsel-Sözel Terapi programları içerisindeki ebeveynlerin, işaret dilini öğrenmeye ihtiyaçları yoktur.
• İşitsel-Sözel Terapi, işitmenin kullanımını vurgulamakta ve bu kullanımın en üst seviyeye çıkarılmasını desteklemektedir. Ayrıca, seyretmek yerine dinlemeyi ön plana almaktadır.
• İşitsel-Sözel Terapi, çok daha eksiksiz bir eğitim ortamı yaratabilmek maksadıyla, terapi konusunda takım/ekip yaklaşımını benimsemektedir.

İŞİTSEL SÖZEL TERAPİNİN İLKELERİ

1. İşitme kaybı bulunan çocukların erken teşhis edilmesine yönelik programların desteklenmesi ve artırılması; bu şekilde teşhis koyulan bebeklerin, bebeklik ve okul öncesi dönemi çocukların işitsel yönetimini desteklemek;
2. Elde edilebilecek faydadan en üst düzeyde yararlanabilmek amacıyla, tıbbi ve amplifikasyon teknolojisinin en erken ve de en uygun şekilde kullanılmasını sağlamak;
3. Birincil anlamda çocukla ilgilenen kişiye, anlamlı bağlamlar içerisinde maksimum akustik uyarılmayı sağlayabileceği yolları öğretmek ve konuşma dilinin kazanılmasına yönelik en beğenilen işitsel öğrenme ortamlarının geliştirilmesini desteklemek;
4. Dinlemeyi, etkileşim içerisinde çocuğun bütünsel kişiliğine entegre etmek;
5. İletişimin sosyal bir davranış olduğunu ve işitme kaybı yaşayan bebek/çocuk ile birincil bakıcısından oluşan ikilinin girmiş olduğu etkileşimdeki konuşma iletişimini geliştirmeyi amaçlayan görüşü desteklemek. Ayrıca, ebeveynlerin, konuşma dili gelişiminin birincil modelleri olarak kullanılmasını ve bire bir öğretimin uygulanmasını savunmak;
6. Çocuğun gelişen dili ile ilgili olarak kendi kendisini izlemeye yönelik bütünleşmiş işitsel sistemini oluşturmaya çalışmak;
7. Dinlemenin, konuşmanın ve dil becerilerinin gelişmesini teşvik etmek amacıyla, işitsel, dilsel ve bilişsel uyarıcıların doğal özelliklerini kullanmak;
8. Dil becerilerinin gelişiminin mevcut değerlendirmesini ve öngörülerini, iyileştirici sürecin bütünsel bir parçası haline getirmek;
9. İşitme kaybı bulunan çocukların, uygun destek hizmetleri kullanılarak, normal eğitim sınıflarına mümkün olan tüm özellikleri ile entegre olmalarını sağlamaya yönelik kavramları desteklemek.

İŞİTSEL – SÖZEL TERAPİ: DİNLEME ORTAMI

• Çocuğunuzun işitme cihazına ya da koklear implant mikrofonuna yakın konuşunuz.
• Düzenli bir ses seviyesinde kısık bir tonda konuşunuz: sesinizi yükseltmek, sıklıkla, konuşmayı bozacak ve anlaşılmasını güçleştirecektir.
• Uygun bir düzende gittikçe yavaşlayan bir konuşma temposu kullanınız.
• Geriden gelen gürültüleri olabildiğince minimize ediniz; örneğin, pencereyi, havalandırmayı/klimayı, fanları, TV’yi, radyoyu vb. kapatınız.
• Melodi, anlatım ve de ritim yönünden zengin tekrarlı konuşmaları kullanınız.
• Konuşulan dilin işitilebilirliğini geliştirmek maksadıyla, akustik anlamda öne çıkarıcı teknikler kullanınız.

ÇOCUĞUM, DİNLEMEYİ NEDEN ÖĞRENMELİDİR?

• Normal şekilde işitebilen çocuklar, bebeklikleri sırasında, çevrelerinde bulunan sesleri kolayca belirleyebilmekte ve fark edebilmektedirler. Belirli anlamları olan belirli sesleri dinlemektedirler. Bu yolla, konuşulan kelimeleri tanımayı ve anlamayı öğrenmektedirler. Bu yöntem, işitsel (dinlemeye dayalı) ve sözel (konuşmaya dayalı) bir iletişimdir. Söz konusu çocuklar büyüdükçe, kendi kelime haznelerini ve dil becerilerini oluşturmaya devam etmektedirler; çünkü, diğer bireylerle, sürekli olarak etkileşmekte ve onlarla iletişim kurmaktadırlar.
• İşitme bozukluğu yaşayan çocuklar da, bu yola iletişim kurabilmektedirler; ancak, etraflarında oluşan/bulunan sesleri fark etmek ve tanımak zorundadırlar. Ancak bunu başarabilmek için, dinlemenin son derece faydalı olduğunu ve sözel iletişim kurmak için de gerekli olduğunu öğrenmeleri gerekmektedir.
• İşitme bozukluğu yaşayan çocuklar da DİNLEMEYİ ÖĞRENEBİLMEKTEDİRLER!!!

İŞİTSEL-SÖZEL TERAPİ NEDENİYLE SIK DUYACAĞINIZ TERİMLER

• Sesleri Dinlemeyi Öğrenmek – Nesneleri temsil etmesi için kullanılan seslerin listesidir. Örneğin, “aaah”, bir uçağı ve “moo” da bir ineği temsil etmektedir. Henüz başlangıç seviyesindeki dinleyiciler için kullanılmaktadırlar.
  • Lin 6 Ses Testi – Çocuğun, işitsel olarak sunulan 6 farklı sese (ah, oo, ee, sh, s ve m) yanıt vermesini gerektiren ve tüm bir gün boyunca gerçekleştirilen dinleme testidir. Çocuk, bir eylemi tamamlamakta veya işittiği bir sesi taklit etmektedir. Bu sesler, konuşma frekansı aralığındaki sesleri temsil etmektedir.
  • Model olmak – Çocuğun (özellikle taklit amaçları için) yapmasını istediğiniz şeyin sözel-görsel bir tanıtımıdır. Örneğin, eğer çocuğun herhangi bir bloğu bir kutunun içerisine bırakmasını istiyorsanız, bunu çocuk için önceden model olmanız gerekmektedir.
  • Üst Parçalar(suprasegmental) – Söylenmek istenen anlamı açığa çıkarabilmek maksadıyla, vurgu, süre, ton, ses seviyesi gibi özellikleri kullanma biçimidir. Tonlama/üst parçalar sayesinde, söylemek istediklerimizi, aynı cümleleri kullanarak bile, doğru şekilde aktarabilmekteyiz (örneğin, Plaja gidiyorsun? Veya Plaja gidiyorsun).
  • Kritik Öğeler – Herhangi bir mesaj içerisinde yer alan ve o mesajın kavranması ile ilişkili kritik bilgiler içeren parçalardır (bir başka deyişle, kırmızı karenin ardından mavi daireyi al. Bu ardışık söylem, 5 kritik bileşen içermektedir).
  • Kalıntı İşitme – Herhangi bir bireyin işitme miktarı, kullandığı işitme cihazı ya da koklear implant olmaksızın, çeşitli frekanslara sahiptir.
  • İşitme Yaşı – Çocuğun, işitsel girdileri alabildiği sürenin uzunluğuna işaret etmektedir (örneğin, doğuştan itibaren işitme kayıplı bir çocuk, eğer 2 yaşından itibaren işitme cihazı kullanmaya başladı ise ve şu anda da 3 yaşındaysa, bu çocuğun işitme yaşı 1’dir
  • Çocuksu Konuşma – Ebeveynlerin ve bakıcıların, çocuklarına dil öğretebilmek maksadıyla, onlarla konuşurken kullandıkları konuşma biçimidir.
  • Akustik Anlamda Öne Çıkarma – Herhangi bir konuşmayı daha kolay işitilebilir hale getirmek için kullanılan tekniklerdir.